Mamografi Neden Çekilir?
Yapılan araştırmalara göre dünyada yaklaşık 8 – 9 kadından biri meme kanseri olmakta ve bu hastalığa yakalanan 28 kadından biri de meme kanserinden ölmektedir. Kadınlar arasında en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Kadınlarda kansere bağlı ölümlerin en sık nedeni de meme kanseridir. Mamografi ile meme kanserinin erken teşhisi ve tam olarak tedavisi mümkün olabilmektedir. İşte bu nedenlerle, hiçbir şikayeti olmazsa bile, her kadın 35-40 yaş itibariyle düzenli aralıklarla mamografi çektirmelidir.
Meme kanserinden şüphelenildiğinde veya tarama amaçlı yapılan çekimde, mamografi cihazını kullanan teknisyen yardımı ile memeleriniz mamografi cihazının görüntüleme ünitesine yerleştirilir. Bu bölüme yerleştirilen memeler düzleşir ve daha detaylı görüntü elde edilmiş olunur. İki tabaka arasına sıkıştırılan göğüslerinizin iki değişik pozisyonda çekimi yapılır. Mamografi çekim işlemi sırasında teknisyen korumalı bölgede durarak mamografisi çekilecek olan kişiye gerekli uyarıları yapar. Bunlar nefesin tutulması, sabit durulması ve heyecan yapılmaması gibi basit uyarılardır. Teknisyen çekilen mamografileri inceleyip herhangi bir sorun ile karşılaşmaz ise çekimin tekrarlanmasına gerek yoktur. Tüm bu yapılan işlemler yaklaşık 15-20 dakikalık bir zamanda tamamlanmaktadır.
İşlem normalda can acıtan bir işlem değildir. Hafif ve birkaç dakikada geçen bir rahatsızlık hissi oluşabilir. Memenizin üniteye sıkıştırılmasını takibenmemenin üst bölgesine X ışını verilir. X ışını doku değişimlerini tespit ve teşhis etmek amacıyla uygulanan ve radyasyon içeren ışındır. Bu ışın farklı yoğunluklara sahip olan meme içindeki oluşumları gösteren meme röntgeni de olarak da adlandırılabilecek meme fotoğrafıdır.
Meme kanserinde erken teşhis imkanı sağlayan ve bir başka alternatifi olmayan yöntemidir. Her ne kadar da vücuda mamografi çekimi sırasında radyasyon verilse de, mamografi çekiminde alınan radyasyon dozu, günümüzde kullanılan elektronik cihazların yaymış olduğu radyasyon oranı ile neredeyse aynı olmaktadır Mamografi çekimi ile erken teşhis yanında, meme kanserine bağlı ölüm oranlarının azaldığını gösteren çalışmalar mevcuttur.
Mamografi Çeşitleri Tarama amaçlı mamografi: hiçbir şikâyeti olmayan kadınlar için uygulanan erken tanı ve teşhis yöntemidir. Kontrol amaçlı mamografi düzenli olarak yapılırsa erken tanı olasılığı artar. Memede oluşabilecek en küçük değişiklikler teşhis edilebilir ve tedaviye daha erken dönemde başlanabilir. Her kadının 40 yaşından itibaren her yıl düzenli olarak mamografi yaptırmaları önerilir. Kişisel risk faktörlerinin varlığında tarama mamografisine daha erken yaşta başlanabilir.
Tanı amaçlı mamografi: Memede şikâyeti bulunan kadınlarda ya da tarama amaçlı mamografi çekiminde memedesaptanan normal dışı oluşumlar nedeniyle takip edilen kadınlarda yapılan incelemedir. Tanı amaçlı mamografi elde edilen bulgular üzerine uygulandığı için ek görüntülemelere ihtiyaç duyulabilir ve daha uzun sürebilmektedir. Bu mamografide amaç problemli olduğu düşünülen oluşumun natürü hakkında bilgi vererek izlenecek yol ile ilgili bir algoritma oluşturulmasıdır.
Mamografi Türleri
Memenin görüntülenmesinde kullanılan çeşitli mamografi türleri bulunmaktadır. Gelişen teknolojik imkanlar ile, görüntüleme yöntemlerinin kalitesi ve yanlış negatiflik oranları (kanseri atlama) veya yanlış pozitiflik oranları (yanlış kanser alarmı ve gereksiz biyopsiler) düzelmektedir. Yıllardır kullanılan konvansiyonel (geleneksel) mamografiye ek olarak son yıllarda her geçen gün daha çok artan sıklıkta digital mamografi ve tomosentez ile mamografi çekimleri söz konusudur. Digital mamografi ve tomosentez ile daha kesin sonuçlar alınabileceği bildirilse de, kalibrasyonu yapılmış ve usulüne uygun standart mamografi ile de benzer sonuçların elde edilebileceği savunulmaktadır.
1. Dijital Mamografi
Meme görüntüleme yöntemlerinin bir çeşidi olan bu yöntem meme kanseri teşhis ve tanı aşamasında temel olarak kullanılan yöntemdir. Elektronik algılayıcılar ile dijital ortamda elde edilen görüntüler yüksek çözünürlüklü programlar yardımı ile değerlendirilmeye alınır. Bu programlar ile büyütme, ölçüm yapılması ve görüntü kalitesinin ayarlanması gibi birçok işlem yapılabilir.
Hızlı bir şekilde memenin bir bütün olarak görüntüsünü almayı sağlayan dijital mamografi sonuçların dijital ekranda eş zamanlı olarak kontrol edilmesine olanak sağlar. Mevcut dijital kamera seçenekleri ile meme görüntüleri ayrıntılı bir şekilde dijital ekranlardan incelenebilir.
Dijital Mamografinin En Büyük Avantaları;
Bu işlemlerde kişilerin maruz kaldığı radyasyon oranının daha az olması,
Küçük ayrıntılara bile ulaşılıyor olması,
Erken tanı adına etkili bir çözüm olması,
Ayrıntılı çekim yapıldığı ve görüntülerin dijital ekranlara kaydedilebilme imkânı bulunduğundan dolayı gereksiz yere mamografinin yeniden tekrarlanmaması,
Mamografi sırasında memelerin sıkışması ve acıması durumunun dijital mamografide daha az olması,
Görüntülerin dijital ortamlarda arşivlenebilmesi ve sistem üzerinden farklı uzmanlara gönderilebiliyor olmasıdır.
Dijital mamografi, tanı konmasında problem olduğu düşünülen vakalarda önerilir.
Dijital Mamografi Kimlere Uygulanabilir?
Genç kadınlar (<50 yaş),
Menopoza girmemiş olan kadınlar,
Meme yapısı yoğun olan kadınlar,
Geçirilmiş meme cerrahisi öyküsü bulunan kadınlar,
Meme protezli hastalar,
Farklı nedenlere bağlı olarak meme içyapısının zor değerlendirildiği kadınlara dijştal mamografi uygulabilir.
2. Tomosentezli Dijital Mamografi
Seri görüntüler elde edebilmek için kullanılan yöntemde memenin iç yapısı dokulara ayrıştırılarak görüntülenir. Bazı durumlarda memenin iç kısmında yer alan dokuların yoğun olması kanserli kitlerin görüntülenmesini zorlaştırabilir. İnce kesitlerle alınan seri görüntüler, çekim hatalarının ortadan kalmasına ve daha ayrıntılı görüntü elde edilmesine olanak sağlar. Mamografi cihazlarının 2 boyutlu çekim yapması sebebiyle bazı meme kanseri hastalarında tanıda güçlük olabilmektedir, burada en önemli problem, üst üste binen oluşumların 2 boyutlu değerlendirmede net olarak yorumlanamamasından kaynaklanır. Bu sebeple gelişen teknoloji ile tomosentezde mamografi yöntemi ile elde edilen görüntüler 3 boyutlu olarak görüntülenir ve bu şekilde yapılan uygulama ile meme net olarak görüntülenebilir. Tomosentez mamografi yönteminde milimetrik kesitler ile kanser teşhis oranlarının artabildiği bildirilmektedir.
Tomosentezli Dijital Mamografinin En Büyük Avantaları;
Yoğun meme dokusuna sahip olan kadınlarda diğer yöntemlerde oluşan hataların bu yöntemde daha az olması ve hata payını büyük oranlarda düşürmesi,
Bu yöntem ile sabit bir görüntü dışında seri görüntüler elde edilmesinden dolayı, mevcut görüntüler ışığında daha detaylı incelemelerin yapılabilmesi ve hata oluşma riskinin azalması,
Daha net sonuçlar elde edildiğinden, gereksiz biyopsi gibi girişimsel işlemlerin oranının azalması,
Meme sıkıştırma işleminin klasik yönteme göre daha az olması,
Klasik yöntemlere oranla toplamda alınan radyasyon miktarının daha az olması tomosentezli dijital mamografinin en büyük avantaları olarak sayılabilir.
Mamografi Çektirmeden Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?
Mamografi çektirmeye gitmeden önce meme bölgesine herhangi bir krem sürülmesi veya deodorant kullanılması görüntü kalitesini düşürebilir. Bundan dolayı mamografi işleminden önce herhangi bir kozmetik ürün kullanılmamalıdır. Bunun dışında kaliteli görüntü alınabilmesi için memelerin bir miktar sıkıştırılması gerekir. Sıkıştırılma işleminde memelerde daha fazla acı hissedilmemesi için adet döneminde
n sonraki, memelerin hassas olmadığı dönemde mamografi çektirilmesine özen gösterilmelidir. Her ne kadar mamografi sırasındaki sıkıştırılma işlemi esnasında acı duyulduğu düşünülse de işlem memelerde herhangi bir acı oluşturmamakta sadece meme üzerinde basınç oluşmasına neden olmaktadır.