Her yıl milyonlarca kişi gribe yakalanır. Her grip mevsimi ve salgını farklıdır ve maalesef gribe bağlı ölümler de azımsanmayacak kadar fazladır. Grip, influenza virüslerinin sebep olduğu akut bir hastalıktır.
Mevsimsel influenza, dünyanın her yerinde dolaşan influenza virüslerinin neden olduğu akut solunum yolu enfeksiyonudur. A, B ve C tipi 3 mevsimsel influenza virüsü tipi vardır. A ve B tipi virüsler salgınlara neden olur. Bu nedenle, influenza A ve B virüsleri mevsimsel influenza aşılarına dahil edilir. Tip C virüsü daha az sıklıkla tespit edilir ve genellikle hafif enfeksiyonlara neden olur, bu nedenle aşılara dahil edilmez.
Grip virüsünün bulaştığı ve hastalık belirtilerinin ortaya çıktığı canlılar domuzlar, kuşlar ve insanlardır. İnsanlarda hastalık görülmeden önce virüs domuzlarda görülmüşse domuz gribi, kuşlarda görülmüşse kuş gribi olarak adlandırılmıştı.
Aniden başlayan ateş, öksürük (genellikle kuru), baş ağrısı, yaygın vücut ağrısı şiddetli halsizlik, boğaz ağrısı ve burun akıntısı ile kendini gösterir. Öksürük şiddetli olabilir ve birkaç hafta sürebilir. Çoğu kişi tıbbi yardıma gerek duymadan bir hafta içinde iyileşir. Ancak influenza, özellikle yüksek risk altındaki insanlarda ciddi hastalıklara veya ölüme neden olabilir. Beraberinde kronik bir hastalığı olanların hastaneye yatış oranları sağlıklı kişilerin ortalama 5 katıdır.
Yapılan çalışmalar, gribal enfeksiyon geçirmekte olan kalp hastalarının yeni bir kalp olayı geçirme riskinin arttığını göstermektedir. Virüs, akciğer hastalıklarında alevlenmelerden, diyabeti olanlarda kan şekerindeki dengesizliklerden de sorumlu olabilir.
İnfluenza virüsünün diğer üst solunum yollarında enfeksiyona yol açan virüslerden üç önemli farkı; salgınlar yapması, belirgin olarak yüksek ateş ile seyretmesi ve özellikle bu süreçte gelişen pnömoni (zatürre) nedeniyle ölüme yol açabilmesidir.
Gebe kadınlar, 6-59 aylık çocuklar, yaşlılar, HIV / AIDS, astım, diyabet gibi belirli kronik tıbbi durumları olan kişiler ve kronik kalp veya akciğer hastalıkları olanlar, sağlık çalışanları influenza virüsünün ağır hastalık yapmasına açık kişilerdir.
Mevsimsel influenza, okullar ve bakım evleri gibi kalabalık bölgelerde hızlı bulaşma ile kolayca yayılır. Bulaştırıcılık, belirtilerin başlamasından 1 gün öncesi ve belirtiler başladıktan sonra özellikle ilk 5 gün oldukça yüksektir.
Mevsimsel grip, öksürük, hapşırıkla birlikte etrafa saçılan damlacıklar aracılığı ile ve ayıca mikrobu taşıyan damlacıkların yüzeylere elle temasıyla hızla geniş kitlelere yayılabilme özelliğindedir. Cansız yüzeylerde, ortamın ısı ve nem durumuna göre 48 saate kadar canlılığını koruyabilmektedir.
Gribe karşı korunmada başlıca yöntemler aşılama ve kişisel korunma önlemleridir. Bunun yanı sıra salgın döneminde kapalı ve kalabalık alanlarda bulunmamak, hapşırırken öksürürken mendille ağzın kapatılması, el hijyeni hastalığın yayılmasını sınırlandırmada önemlidir.
Hastalığı önlemenin en etkili yolu aşıdır. Güvenli ve etkili aşılar 60 yılı aşkın süredir kullanılmaktadır. Sağlıklı yetişkinler arasında influenza aşısı, dolaşımdaki virüslerin aşı virüsleriyle tam olarak eşleşmediği durumlarda bile koruma sağlar.
Ülkemizin de içinde bulunduğu kuzey yarımkürede grip salgınları ortalama Ekim- Mayıs ayı aralığında görülür ve Ocak Şubat aylarında zirve yapar.
Dünya Sağlık Örgütü en önemli iki sebepten dolayı grip aşısını önerir:
1-Sağlıklı bireylerin bağışıklanmasını sağlayarak salgınları önlemek
2-Risk altındaki kişilerin bağışıklanmasını sağlayarak ölümcül sonuçları engellemek.
İnfluenza aşıları standart olarak bir önceki yıl salgınlara yol açan bulaştırıcılığı ve ağır hastalık yapma potansiyeli yüksek üç tip A ve bir tip B içerir. Aşı inaktif ve saf yumurtada üretilen virüslerin hemaglutininlerinden (virüsün hücreye girmek için kullandığı molekül) yapılır. Bu nedenle aşılar az miktarda da olsa yumurta proteinleri içerirler.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre influenzanın komplikasyonlarının sıklığında artış bulunan ve aşı önerilen kişiler şöyle sıralanmıştır.
• 65 yaş ve üzerindeki kişiler,
• Bakım evleri ve huzur evlerinde kalanlar,
• Kronik akciğer (astım dahil) ve kardiyovasküler sisteme ait hastalığı bulunan yetişkin ve çocuklar,
• Kronik metabolik hastalıklar (Diyabet dahil), böbrek işlev bozuklukları, hemoglobinopatiler veya immünsüpresyon (ilaçlara bağlı veya HIV infeksiyonu) nedeni ile düzenli izlem gerektiren veya bir önceki yıl hastaneye yatmış yetişkin ve çocuklar,
• Uzun süreli aspirin tedavisi almakta olan ve bu nedenden dolayı influenza enfeksiyonunu takiben Reye Sendromu riski bulunan çocuk ve adolesanlar (6 ay–18 yaş),
• İnfluenza mevsimi sırasında gebeliklerinin son 6 ayı içinde bulunacak olan kadınlar.
Grip aşısı, salgınların öngörüldüğü mevsimin başlangıcında, salgın başlamadan en az 2 hafta önce yapılmalıdır. Aşı yapıldıktan sonra vücudumuzun virüsü tanıyıp koruma kalkanı oluşturabilmesi için birkaç haftaya ihtiyacı vardır.
Poliklinikte sıkça karşılaştığımız sorular:
Hiç grip olmadım, grip aşısı olmam şart mı?
Grip hastalığını hafif atlatmak veya hiç yakalanmamış olmak grip aşısı yaptırmaya engel değildir. Toplumda herkes sizin kadar şanslı olmayabilir. Grip aşısı yukarıda da belirttiğimiz gibi salgınları önleyerek riskli kişilere yayılmasını engellemeye yardımcı olur. Ne kadar çok kişi bağışıklık kazanırsa salgınlar ve gripten ölümler o kadar azalır.
Bu yıl grip geçirdim, şu an hasta değilim ancak salgınlar devam ediyor. Aşı olmama gerek var mı?
Grip aşısı yine bahsettiğimiz gibi bir önceki yılda hastalık yapma potansiyeli en yüksek alt tür içeren 4 virüs tipine karşı geliştirilmiştir. Farklı salgın dönemlerinde farklı virüs türleri ile hastalık mümkündür. Bu yüzden bir grip sezonu içinde bir kez grip atlatmış olmak artık grip olmayacağımız manasına gelmez.
Aşının yan etkileri olacağından korkuyorum
Grip aşısının diğer mikrobik ajanlara karşı aşılara kıyasla yan etki skalasında önemli bir fark bulunmamaktadır. Ancak size özel aşı önerilerini, aşıya uygun olup olmadığınızı doktorunuzdan onay almadan asla kendi başınıza uygulamayın.
Grip aşısı olanların ağır grip geçirdiğini duydum. Aşı olunca grip olacaksam neden yaptırıyorum?
Grip aşısı yapıldıktan sonra bağışıklık sağlaması ortalama iki hafta sürer. Bununla birlikte aşı sonrası grip zannettiğimiz şikayetler olabilir. Muhtemelen aşı olduğunuz esnada farklı bir virüs alt tipi ile karşı karşıyaydınız; grip yapan mikrobik etkenler sadece birkaç çeşit ile sınırlı değildir. Dolayısı ile influenza değildiniz, benzer şikayetler hissettiniz; ancak hastalığı yapan başka sebeplerdi.
Geçen sene grip aşısı oldum. Çocukken yaptırdığımız diğer aşılar bizi koruyor, neden grip aşısı her yıl yenileniyor?
Grip (influenza ) hastalığına temel olarak A B C tipi inflluenza virüsleri ve bunların değişik yapılardaki onlarca alt tipi sebep olur. Bu virüsler yapı olarak kolaylıkla değişim göstererek yayılma ve hastalık yapma , hatta daha güçlü hastalık yapma özelliklerine sahip olabilirler. Bu yüzden her yıl değişen virüs yapısına göre aşı içeriği de güncellenmektedir.
#uzmdryeşimkara #lüleburgazdahiliye #yeşimkara #kalphastalığı #diyabet #birnefeshastanesilüleburgaz #lüleburgaziçhastalıkları #influenza #gripaşısı #kalphastalarındagrip #şekerhastalarındagrip #domuzgribi #kuşgribi #astımhastalarındagrip #hivhastalarındagrip #aidshastalarındagrip #gripölümleri #çocuklardagrip #yaşlılardagrip #gripvirüsü #influenzavirüsü #mevsimselinfluenza