Varikosel nedir?
Varikosel, testis toplardamarlarının bacaklardaki varis tarzı genişlemesine klinikte verilen isimdir. Testis ısısının bozulması, kirli kan içindeki toksik maddelerin testiste birikmesi ve testis kan akımını bozması ile testis fonksiyonlarını etkiler ve sperm üretimini bozar. Varikosel, kısırlık sorunuyla doktora başvuranların yaklaşık %30-40’ında rastlanan, testislerdeki kanı boşaltan toplardamarların varisleşmesidir.
Varikosel belirtileri nelerdir?
Genellikle ve her hastada belirgin bir yakınmaya sebep olmaz. Varikosel, erkek bedeninin farklı anatomik özellikleri nedeniyle sıklıkla sol testiste ortaya çıkar (yüzde 60–80), yüzde 20–40 oranında her iki testiste birden gözlenir ve çok ender olarak da sadece sağ testiste görülebilir. Ergenlik yaşlarında ortaya çıktığında bulunduğu testisin gelişimini yavaşlatarak testisin boyutunun diğerine göre hafif derecede küçük kalmasına neden olabilir. Hastalar bazen varikosel olan testiste “ağrı hissi” ya da “rahatsızlık hissi” olduğunu ifade eder. İlerlemiş vakalarda şişmiş toplardamarlar kişi tarafından gözle fark edilebilir. Varikosel genellikle doğurganlık sorunu yakınması ile doktora başvuran erkeklerin muayenesinde ya da testis ağrısı ortaya çıktığında ürolog tarafından yapılan fizik muayene ile ortaya çıkarılır.
Varikosel nasıl teşhis edilir?
Varikosel tanısı el muayenesi ile konulmalıdır. El muayenesinde varikosel saptanmayan, sadece doppler ultrason ile varikosel var denilen durumlarda ameliyat önerilmemektedir. Muayene ayakta ve soğuk olmayan bir ortamda gerçekleştirilir. Varisler göz ile görülebiliyor ise Grade 3 varikosel, el muayenesinde damarlar kıvrımlı saptanıyor veya ıkınma ile kıvrımlı hale geliyor ise Grade 2 varikosel, sadece ıkınma ile ve biraz geç de olsa damarın yukarıdan aşağıya dolduğu hissedilirse Grade 1 varikosel tanısı koyulur. Varikoselin derecesi ile yaptığı olumsuz etki her zaman paralellik göstermez. Varikosel etkilerini yıllar içinde arttırarak gösterir, ilk çocuk olsa bile ikinci çocuk olmayabilir.
Varikosel teşhisi koyulduktan sonra neler yapılması gerekir?
Varikosel tanısının ardından ilk olarak testis boyutları arasında bir fark olup olmadığı ve testisin kıvamına bakılmalıdır. Sperm parametrelerinin değerlendirildiği semen analizinin yapılması tedavide belirleyici olmaktadır. Hastanın sperm parametrelerinde bir sorun yoksa ameliyat edilip edilmemesi tartışmalıdır.
Varikosel nasıl tedavi edilir?
Hastalığın tedavisi cerrahi girişimdir. Ürolog tarafından yapılan operasyonda genişlemiş olan toplardamarlar bağlanır. Birkaç farklı cerrahi tedavi seçeneği vardır. Günümüzdeki en modern operasyon tekniği mikro-cerrahi yöntemle yapılan operasyon olup, yapılan çalışmalar ile diğer operasyon yöntemlerinden daha etkin olduğu gösterilmiştir. Eski yöntemler ile başarısız varikosel operasyonu geçirenlerde hastalığın tekrar etmesi durumunda mikro-cerrahi tekniği ile düzeltme ameliyatı yapılabilir. Operasyon genel ya da bölgesel anestezi ile yapılır. Tek taraflı bir mikro-cerrahi varikoselektomi operasyonu, tecrübeli cerrahlar tarafından yaklaşık bir saatte gerçekleştirilir. Operasyon sonrası ağrı fazla değildir. Hasta ortalama 2-3 gün işine ara verir ve evde dinlenir. Doktorunuz sizi en az 1 yıl boyunca 3 ayda bir ya da çocuk sahibi olana dek takip edecektir. Eğer çocuk sahibi olamazsanız yardımcı üreme teknikleri düşünülmelidir.
Mikrocerrahinin avantajları nelerdir?
Mikrocerrahi kullanılmayan ameliyatlarda;
Lenfatik kanallar ve testis atardamarı göz ile görülemediğinden dolayı istenmeden bağlanabilmekte.
İnternal spermatik ven dallarından bir veya birkaçı kolaylıkla atlanabilmektedir.
Bu neden ile mikrocerrahi olmayan varikosel ameliyatlarında;
Varikosel tekrarlama ihtimali %40’a kadar çıkabilmektedir; bu durumda ameliyat başarısız olup mikrocerrahi düzeltme ameliyatı uygulanmaktadır
Hidrosel adı verilen testisin etrafında su toplanma durumu %20'ye varan oranda görülebilir ve ek bir ameliyat gerektirebilir
Testis atardamarının bağlanması sonucu ameliyatların %5 kadarında organın kaybedilme ihtimali vardır.
Tüm bu komplikasyonlar göz önüne alındığında varikosel ameliyatının mikrocerrahi yapılması gerekmektedir. Mikrocerrahi varikosel ameliyatı basit bir ameliyat olmayıp özel eğitim almış tecrübeli ellerde uygulandığında;
Varikosel tekrarlama ihtimali %1’in altına düşmektedir
Hidrosel görülme oranı lenf kanalları korunduğundan %0 dır.
Atar damarlar görülerek korunduğundan bağlanma riski %0 dır.